Xà lách có nhu cầu phân lân cao hơn hầu hết các loại rau khác. Canh tác rau xà lách cần có đủ lượng đạm (N) và lân (P) để đảm bảo năng suất và chất lượng sau thu hoạch. Tuy nhiên, việc bón phân quá nhiều có thể gây ra những ảnh hưởng xấu đến môi trường đối với chất lượng nước, rửa trôi và chảy tràn. Do đó, điều quan trọng là xác định tỷ lệ bón phân để tối đa hóa năng suất đồng thời giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
Tình hình bón phân cho rau xà lách hiện nay
Phân đạm và lân thường bị lạm dụng quá mức (337 kg đạm/ ha và 225 kg lân/ha) trong quá trình canh tác nhằm đạt năng suất tối đa. Điều này không những gây lãng phí tiền bạc, ô nhiễm môi trường mà còn giảm năng suất, chất lượng rau đáng kể. Lượng đạm trong đất chỉ số ít được hấp thụ bởi cây trồng, phần còn lại được cố định bởi vi sinh vật và bay hơi. Lượng phân lân dư thừa đã chuyển thành dạng khó tiêu cho cây trồng hoặc rửa trôi.
Tỷ lệ đạm/lân cho xà lách năng suất cao
Nghiên cứu này cho thấy rằng năng suất tối ưu có thể đạt được với 225 kg đạm/ha và 112 kg lân/ha.
Năng suất ở ruộng bón phân đạm cao hơn đáng kể so với ruộng không bón phân đạm, bất kể tỷ lệ bón lân hoặc kali là bao nhiêu. Một số cây bị héo khi bón đạm cao (337 kg/ha) do đạm nhiều gây môi trường ưu trường làm cây trồng bị mất nước.
Tỷ lệ đạm/lân giúp tăng chất lượng xà lách sau thu hoạch
Xà lách trồng trên đất không bón phân đạm, lá sẽ không cuộn lại thành các búp. Bón phân kali hầu như không ảnh hưởng đến chất lượng sau thu hoạch của rau xà lách.
Tỷ lệ đạm và lân ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng sau thu hoạch của cả xà lách Romain và xá lách búp Mỹ. Đối với xà lách Romain, tiêu chuẩn chất lượng sau thu hoạch được đánh giá bởi: độ héo, thối rữa, độ giòn và độ bóng. Còn tiêu chuẩn chất lượng cho xà lách búp Mỹ là các: khuyết tật, vết cháy rìa, độ đục, độ cứng và màu sắc.
Chất lượng sau thu hoạch của hai loại xà lách này đạt mức cao nhất khi cây được bón tỷ lệ 225 kg đạm/ha với 112 kg lân/ha. Chất lượng sau thu hoạch thấp nhất khi cây trồng được bón tỷ lệ phân 337 kg đạm/ha với 225 kg lân/ha.
Chỉ số chất lượng rất khác nhau giữa các tỷ lệ bón đạm và lân khác nhau. Nhưng tỷ lệ bón lân và đạm cao nhất dẫn đến thời gian bảo quản sau thu hoạch kém nhất. Ngoài ra, tỷ lệ bón đạm cao (337 kg/ha) mà không có đủ lân (dưới 112 kg/ha) làm giảm chất lượng đáng kể của xà lách Romain. Việc sử dụng lân vừa phải làm giảm tác hại của thừa nitrat, đảm bảo sự phát triển đầy đủ. Tuy nhiên, tỷ lệ đạm cao làm tăng mức độ nghiêm trọng của bệnh nhiễm ký sinh trùng, do đó ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng
Các nghiên cứu khác cho rằng lượng đạm cao làm giảm lượng đường hòa tan và tăng tỷ lệ axit trên đường. Điều này có thể đẩy nhanh sự giảm chất lượng sau thu hoạch của rau xà lách. Nồng độ lân cao có thể ức chế sự tổng hợp tinh bột và đường đơn có thể tích tụ trong tế bào. Hàm lượng đường trong mô cao làm tăng sự xâm nhập của vi khuẩn gây úng thối và hư hại rau trong quá trình bảo quản.
Kết luận
Vậy, tỷ lệ 225 kg đạm/ha và 112 kg lân/ha là con số tối ưu để đạt năng suất cao và chất lượng tốt. Bà con nông dân lưu ý không nên bón quá nhiều đạm và lân sẽ nhanh làm giảm chất lượng rau vì điều này tăng cường sự xâm nhập của vi khuẩn gây hại. Hi vọng qua bài viết này giúp bà con nông dân có lựa chọn phù hợp trong quá trình canh tác.
