Phân lân là loại phân bón có chứa nguyên tố dinh dưỡng photpho (P). Nguyên tố này là một chất dinh dưỡng quan trọng cho sự phát triển và năng suất của cây trồng. Mặc dù nồng độ lân trong đất cao gấp 2000 lần so với cây trồng, nhưng lân chủ yếu ở dạng hợp chất với nhôm, sắt, canxi hoặc magiê khiến lân không được cây hấp thụ. Sự thiếu hụt dinh dưỡng lân làm giảm năng suất cây trồng trên 30–40%. Do đó, người nông dân cần bổ sung phân lân cho cây trồng.
Phân lân làm tăng sự phát triển của cây, đặc biệt là giai đoạn đẻ nhánh
Phân lân là nguyên tố quan trọng ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của thực vật ở cấp độ tế bào đến toàn bộ cây trồng. Các chỉ số tăng trưởng này bao gồm: chiều cao cây, diện tích lá, số lá và sinh khối khô của chồi. Phân lân cũng đóng một vai trò quan trọng trong quá trình phân chia và tăng kích thước tế bào.
Trong giai đoạn đẻ nhánh của cây trồng, dinh dưỡng từ phân lân là rất cần thiết. Tế bào lá thiếu lân nhỏ hơn tế bào bình thường. Sự phân chia và tăng kích thước tế bào bị hạn chế dẫn đến giảm tổng sinh khối chồi.
Phân lân giúp tăng sự hình thành hoa và hạt
Phân lân đóng một vai trò thiết yếu trong việc tăng cường khả năng sinh sản của thực vật, bao gồm cả sự hình thành hoa và hạt. Một lượng lớn phân lân được tìm thấy trong hạt và trái cây, nơi hạt được hình thành và phát triển.
Trong các loại cây ngũ cốc như lúa và lúa mì, phần lớn phân lân được thực vật hấp thụ, được dự trữ trong hạt. Do đó, việc cung cấp không đủ phân lân có thể làm giảm kích thước hạt giống, số lượng hạt và khả năng sống sót của hạt.
Khi nồng độ phân lân trong đất thấp (5, 10 hoặc 15 mg/kg) có tác động tiêu cực đến thời gian ra hoa và số lượng hoa. Nồng độ phân lân cao hơn (25–40 mg/kg) làm tăng số lượng quả và do đó năng suất ở đậu tương.
Phân lân làm tăng sự nảy mầm của hạt giống
Hàm lượng lân trong hạt là một yếu tố quan trọng để hạt nảy mầm và cải thiện sức sống của cây con. Hàm lượng lân trong hạt là nguồn lân duy nhất có sẵn cho cây ở thời điểm nảy mầm và giúp hỗ trợ sự phát triển sớm của cây con. Mặc dù phân lân có vai trò nhỏ đối với cây trưởng thành, nhưng nó có vai trò quan trọng giúp cây con phát triển nhanh hơn.
Phân lân thúc đẩy quá trình quang hợp
Quá trình quang hợp phụ thuộc rất nhiều vào phân lân. Khi nồng độ lân trong tế bào chất thấp, quá trình quang hợp bị ức chế. Các thành phần chính cho quá trình quang hợp bao gồm lân tự do, CO2 và H2O sử dụng năng lượng ánh sáng với sự có mặt của chất diệp lục tạo thành đường và ATP (đơn vị năng lượng của tế bào). ATP này đóng vai trò quan trọng trong các phản ứng trao đổi chất khác nhau của cây.
Phân lân rất cần thiết trong việc duy trì bộ máy quang hợp và thành phần quan trọng cấu tạo nên màng thylakoid (nơi chứa các diệp lục để quang hợp).
Phân lân thúc đẩy quá trình cố định đạm ở cây họ đậu
Cây đậu đóng một vai trò thiết yếu trong việc duy trì độ phì nhiêu của đất. Điều này là nhờ quá trình cố định đạm do vi khuẩn Rhizobium, cư trú trong các nốt sần ở rễ của cây họ đậu.
Ngoài việc đóng vai trò như một nguồn năng lượng, phân lân còn giúp tăng mật độ vi khuẩn Rhizobium trong đất. Phân lân là một trong những chất dinh dưỡng cần thiết để thúc đẩy sự phát triển của rễ. Thiếu lân không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển của cây trồng mà còn ảnh hưởng lớn đến tốc độ cố định đạm do làm giảm các nốt sần ở rễ. Ở cây đậu, người ta quan sát thấy rằng sự gia tăng cung cấp phân lân làm tăng sinh khối của nốt sần ở rễ.
Phân lân giúp tăng khả năng hấp thu các chất dinh dưỡng khác
Rễ là rào cản vận chuyển đầu tiên đối với bất kỳ chất dinh dưỡng nào. Vận chuyển chất dinh dưỡng qua màng của rễ, lá và các cơ quan khác của thực vật là một quá trình phụ thuộc vào năng lượng được thực hiện bởi ATP hoặc các hợp chất năng lượng cao khác. Trong đó, lân là thành phần chính của đơn vị năng lượng - ATP và các hợp chất năng lượng cao.
Sau khi xâm nhập vào rễ, các chất dinh dưỡng sau đó được vận chuyển đến mạch gỗ và mạch rây để cuối cùng đến lá, quả và hạt. ATPase có nhiều trong tế bào rễ biểu bì và nội bì, tế bào mạch gỗ và mạch rây để tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển chất dinh dưỡng bằng cách sử dụng ATP và thải ra H+.
Phân lân là thành phần cấu trúc của thông tin di truyền
Dinh dưỡng lân là một thành phần quan trọng của axit nucleic (DNA và RNA) mang thông tin di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Trong nhóm axit nucleic, RNA chiếm 85% và phần còn lại là DNA. Khi tăng cường lượng phân lân cho cây giúp làm tăng nồng độ RNA và do đó tăng sự tổng hợp protein.
Phân lân là thành phần cấu trúc của màng tế bào
Phospholipid là một thành phần thiết yếu của tất cả màng tế bào, cấu tạo gồm các axit béo và nhóm photphat. Trong các tế bào thiếu dinh dưỡng lân, màng phospholipid thường được thay thế bằng sulpholipid hoặc galactolipid. Sự thay thế có thể làm tăng sự rò rỉ của các chất điện phân chịu trách nhiệm về khả năng chịu lạnh của cây.
Phân lân là thành phần cấu tạo đơn vị năng lượng tế bào
Dinh dưỡng lân là thành phần quan trọng của ATP, đơn vị năng lượng của tế bào, chứa ba nhóm phosphoryl (PO32-). Bên cạnh đó, dinh dưỡng lân là thành phần của các liên kết năng lượng cao, bao gồm phosphoanhydride, acyl phosphate và enol phosphate và đóng một vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất của tế bào. Vì vậy, dinh dưỡng lân đóng một vai trò quan trọng trong quá trình quang hợp ngay từ giai đoạn cây con cho đến khi tạo hạt.
Dịch thuật và tổng hợp bởi Công ty TNHH Funo Việt Nam
